1. ”Euskal” hedabideek Iruña-Veleiako grafitoen grafologiaz esan dutena
Berria: Iruña-Veleiako ostraketan Eliseo Gilek idatzi zuela esan du grafologo batek
Gara: Un calígrafo señala la mano de Gil tras las falsificaciones
EITB: Un caligrafo afirma que Eliseo Gil hizo las falsificaciones de Iruña-Veleia
2. Epaiketan grafologiaz entzun dena (guk itzulita)
a)Ertzain batek dio grafologia ezin dela zeramika gaineko idazkunetan aplikatu: “Tresna bat hainbat euskarritan (zeramika eta zur lakatua) zulatuz gero, ezinezkoa da peritu-azterketa grafistiko baten oinarrizko alderdiak aztertzea, hala nola abiadura, presioa, ereduzko keinuak eta erasoen eta ihesbideen azterketa (ataques y escapes)”.
b) Alicia Carrasco, grafologiaren 1. txostenaren egileak dio ezin dela baieztatu Eliseo izan denik: Hori dela eta, eta zuhurtzia areagotzeko, peritu honek ezin du ondorioztatu behar ‘letrinen’ grafitoak egin dituenak aztarnategien grafitoak ere egin dituenik, nahiz eta hain bitxiak diren kointzidentzia askok hala iradokitzen duten, baina benetan baiezta dezakeena da paralelismoa esanguratsuak eta harrigarriak daudela, zoriaren emaitza besterik ez izateko izatea zaila dena.
c) Letterako Gregorio Rodriguez noraezean guztiz galduta (Magdalena Ezcurra gaixorik dagoela esan du). Azterketa egiteko antzezpen batean Lurmenek prestatutako erromatar itxurako komun batean idatzitakoa hartu dute kontuan. DA-Defentsako abokatua. GR-Gregorio Rodriguez.
DA: Komunean idatzitakoaren eta grafitoen arteko antzekotasunak bakarrik aztertu dituzte ala baita desberdintasunak ere?
GR: Antzekotasunak bakarrik.
DA: Nola zenekiten komunetako grafitoak esku berekoak zirela?
GR: Hori Aldundiak jakinarazi zigun.
DA: Ba al zeneukaten Eliseo Gilek eskuz idatzitako testurik, perizial kaligrafiko guztietan egiten den bezala?
GR: Ez.
DA: Eta zergatik ez zenuten lagin bat hartu Eliseori?
GR: Orduan desberdin idazten saiatuko litzatekeelako (zurrumurruak aretoan).
DA: Egur edo zeramikaren gainean egindako idazki edo marrazkietarako metodo zientifikorik ba al dago?
GR: Ez, baina ezta paper edo beste euskarri batzuen gainean ere (geroago, beste galdera bati erantzunez, aitortzen du “Grafologia sasizientzia bat” dela).
DA: Grafitoen zein alderdi aztertu dituzue zuek? Ulertu dudanez, euskarriaz gain, kontuan hartu behar dira erabilitako idazteko tresna (puntzoia, brotxa, boligrafoa), abiadura, presioa, ereduzko keinuak (gestos tipo) eta erasoen eta ihesbideen azterketa (ataques-escapes) … Hori guztia kontuan hartu al duzue?
GR: Ez, letren forma bakarrik. Gainerako guztia berdin zait. Letren arteko formak eta distantziak bat badatoz, gainerako guztiak ez du axola (urduri igertzen zaio). Pertsonek ez dute idazteko edo marrazteko modua aldatzen. Haurtzaroan zein helduaroan pertsona baten marrazki bat berdinak dira egiturari dagokionez. Hori egiaztatuta dago.
Pantailan erakusten zaizkio komunean dauden A guztiak, hogeiren bat, itxura ezberdinekoak, eta galdetzen zaio ea uste duen denak esku berekoak direla (zalantzekin hasten da). Gero komuneko R guztiak erakusten dizkiote. Gregoriok egindako txostenaren orrialdea erakusten zaio, non PARMIINION jartzen duen grafitoa agertzen den. Haren arabera, R letra, komuneko 24. R letraren antza dauka. Baina hemen R guztiak erakusten zaizkio, zenbatu gabe eta galdetu diote ea zein den antza duena. Zalantzan dago, ez dakiela zein den esan du, erabat galduta dago. Gauza bera beste bi letrekin egin dute eta berdin, galduta.
Halaber, agerian geratu dira letren eta grafitoen marrazkiak (askoz txikiagoak horiek) alderatzean egiten dituen oreka ikaragarriak, fotoshopa erabiliz eta irudiak beren gustura handituz eta distortsionatuz, zerbaitetan bat egin dezaten.
Iturria eta iruzki hau: Elexpuru: “Zalantzarik gabe, azterketa grafologiko hori Grafologiaren historiara pasako da.”
Informazio osagarria Elexpururen blogean: Grafologia 1 Grafologia 2
Orain 10 urte jadanik Iruña-Veleiako grafitoei buruzko txosten grafologikoak funtsagabeak zirela jaso zen txosten honetan: 15_RM_Frank ES
Egilea: Roslyn M. Frank Dok, Iowako Unibertsitateako Gaztelera eta Portugesera Saileko irakasle emeritua
Laburpena: Roslyn-en txosten hau Arabako Foru Aldundiak, Eliseo Gil ostrakak faltsutu zituela probak lortzeko agindutako txosten grafologikoei buruzkoa da. Roslyn-en iritziz azterketa horiek ez dute behar den oinarri zientifikorik eta beraz ezin dira kontuan hartu faltsutasuna oinarritzeko.
