Egitaraua

Viernes – Divendres – Ostirala– 23

12.15-12:30 Presentación – Presentació – Aurkezpena

12:30-12:45 Jesús González Artabe y Marianne van der Sluys Tiserant. Video: Iberos del Este e iberos del Oeste

12:45-14:00 Patxi Alaña Arrinda: Presentación del MAET Método Analítico para las Etimologías de los Topónimos

14:00-16:00 Comida – Menjar–Bazkaria

16:00-17:15 Antoni Jaquemot Ballarín: Tartessos: mitos, leyenda e historia a la luz de los nuevos hallazgos arqueológicos

17:15-17:45 Descanso – Descans–Atsedena

17:45-19:00 Alain Martín Molina: Presentación del libro “De Vasconia a Zamora. Un viaje cultural”

19:00-20:15 Jon Goitia Blanco: Resumen de algunas voces. Mezclando etimología y toponimia

Sábado – Dissabte – Larunbata– 24

09:00-10:15 Antonio Arnaiz Villena: El Rapto de Europa-Las bases Africanas, cretenses e ibéricas

10:15-11:15 Luis Silgo Gauche: Novedades en el estudio del askos ibérico escrito de Ullastret

11:15-11:30 Descanso – Descans – Atsedena

11:30-12:45 Grupo Inizituak: Una pequeña aproximación a las costumbres y al imaginario de los íberos: los objetos también hablaban

12:45-14:00 Javier Goitia Blanco: Fantasías arabescas

14:00-16:00 Comida – Menjar – Bazkaria

16:00-20:00 Museos de Zaragoza: Visitas al Foro y Puerto de Caesaraugusta y al Museo de Tapices

Domingo – Diumenge – Igandea– 25

09:00-10:15 Jon Nikolas Lopez de Ituiño: Euskara/eskuara: la lengua paleoártica del hemisferio norte

10:15-11:30 Innasi Marti y Sinto Cortés: Sirio: Un mecanismo de datación de las culturas  megalíticas

11:30-11:45 Descanso – Descans – Atsedena

11:45-13:00 Joseba Mintegi Ezkisabel: La evolución lingüística según los parámetros de Felix Zubiaga

13:00-14:00 Asamblea General de la Asociación Lengua Ibérica (abierta)

14:00 Clausura –Amaiera

Egitarau osoa, Hitzaldiak eta Izena ematea

Sarrera

18 urte pasatu dira indusketan 400 bat grafito agertu zirenetik, 16 urte froga zientifikorik gabe Lurmen indusketa eremutik kaleratu zutenetik eta 4 urte gaia argitu barik epaiketa egin zenetik eta berdintsu jarraitzen dugula esan genezake: gaia argitu nahi genuenok ikertzen jarraitzen dugu eta datazioak ukatu zituztenek Iruña-Veleia hondeamakinarekin suntsitzen jarraitzen dute, etengabe.

Gai hau argitzeko mota askotako ekintzak egin dira baina, bereziki, orain arte gauzatutako Iruña-Veleiari buruzko egindako hiru biltzarrak aipatu behar ditugu. 2012an lehenengo biltzarra egin genuen eta besteak beste, Edward C. Harris arkeologia modernoaren aita eta beste hainbat aditu izan genituen. Ondoren, 2016an, bigarren biltzarra eta 2021ean hirugarrena. Guztira 24 aditu izan dira, hemengoak zein kanpokoak, hainbat ikerketa arlotakoak.

Biltzar horietan guztietan ikusi dugunez, grafitoak egiazkoak izateko gero eta arrazoi gehiago daude eta, horrez gain, faltsutasunaren aldeko argudio guztiak ezeztatuz joan dira urte hauetan.

Oraingo Biltzarraren hizlarien ponentziei esker azken ikerketak ezagutu ahal izango ditugu eta baita azken suntsiketak ere. Horrez gain, komunikazioak aurkezteko aukera egongo da biltzar honetan.

Iruña-Veleia euskal arkeologiaren eta hizkuntzalaritzaren ardatzetako bat bihurtu da. Bertan gauza asko ikusi daitezke: ondare arkeologikoan zelako aberastasuna dugun, politikariak nola ari diren ondare hori suntsitzen eta kultura eta euskera babestu behar dituzten erakundeak nola ari diren beste aldera begiratzen.

Hala ere, hemen gaude eta beti egongo gara, tinko, Iruña-Veleia argitzen laguntzeko grafitoak datatu arte.

Egitaraua

09:30 Harrera – Recepción

09:45 Aurkezpena – Presentación

10:00 Joseba Lizeaga Rica
Licenciado en Biología y Diplomado en Estudios Avanzados en Estadística, Informática y Matemáticas
¿Cuántas manos hay en los textos de las ostracas encontradas en Iruña-Veleia?

10:30 Xabier Gorrotxategi Anieto
Arkeologoa. Geografia eta Historian doktorea
El fracaso de la filología en la autentificación de textos antiguos: los casos de Irulegi e Iruña-Veleia

11:00 Luis Silgo Gauche
Doctor en Geografía e Historia
Inscripciones paleocristianas, protovascas y latinas, de la muralla de Iruña-Veleia

11:30 Miguel Thomson Okatsu
Investigador Científico de los Organismos Públicos de Investigación
Trazabilidad, lectura e interpretación del grafito en lengua vasca de la pieza 15656 de Iruña-Veleia, un plato hallado en un enterramiento

12:00 Atsedenaldia – Descanso

12:30 Patxi Zabaleta Zabaleta
Abokatua eta euskaltzain emeritua
Iruña-Veleiako indusketa berrasi

13:00 Mikel Larrañaga Arregi
Historian doktorea
En busca de la paloma perdida: un particular escape room en el Museo de Arqueología de Álava

13:30 Juan Martin Elexpuru Arregi
Idazlea eta euskal filologian doktorea
Euskalduntze berantiarra, euskarazko grafitoak izutzeko mamua

14:00 Bazkaria-Comida

16:30 Josetxo Mendia Azurmendi
Lanbidez baratzezain ekologikoa.Afizioz historia zalea eta Iruña-Veleia Martxan-eko kidea
Iruña -Veleia, etenik gabeko suntsiketa

17:00 Eliseo Gil Zubillaga
Iruña-Veleiako zuzendaria (1992-2008)
Reflexiones de un arqueólogo condenado

17:30 Tomas Elortza Ugarte
Irakasle erretiratua
Iruña-Veleia: bibliografia bateruntz

18:00 Komunikazioak – Comunicaciones
Partaideek gai honi buruz komunikazioak aurkezteko aukera izango dute (informazioa eskatu)
Los participantes tendrán opción de presentar comunicaciones (solicitar información)

18:30 Mahai ingurua – Mesa redonda
Iruña-Veleia: estado de la cuestión y propuestas de actuación

19:30 Itxiera – Clausura

Erakusketa, Ostracabase,  Geostraka eta webguneak

Biltzarrean “Iruña-Veleia: historiak ezin du itxaron” izeneko Carlos Uragaren erakusketa ikusi ahal izango da, euskerazko eta kristautasunaren  grafito garrantzitsuenen erreprodukzioekin.

Bestetik, Ostracabase ezagutzea komenigarria da. Bertan Lurmenek topatutako grafito guztiak ikusi daitezke, haien ezaugarri guztiekin: argazkia, testuak, garaia…

Era berean, aztarnategiaren eta grafitoen erakusketa birtuala ikus daiteke Interneten: Geostraka.

Azkenik, hauek dira gai honi buruz informazio gehien eskaintzen duten webguneak:

www.iruñaveleia.eu

www.amaata.com

https://blogak.goiena.eus/elexpuru

euskerarenjatorria.eus

Komunikazio bat bidaltzeko

Abuztuaren 30erako izenburua, 200 bat hitzetako laburpen eta bat 5 lerrotako CVa aurkeztu.
Onartua izanez gero, urriaren 10erako testu osoa (2 orrialde gehienez) eta argazkia bidaliko dira. Eta urriaren 25erako diapositibak, egotekotan.
Komunikazioa azaltzeko 10 minutu egongo dira arratsaldeko saioan.

Izena emateko

Bazkariarekin 40 €. Bazkaririk gabe 25 €
Laboral Kutxa: Iruña-Veleia Martxan ES84 3035 0056 46 0560073696
Ondoren bidali mezu bat izen-abizenekin irunaveleiamartxan@gmail.com postara.
Informazioa: 696 296 767

Elkarte antolatzaileak

Iruña-Veleia Martxan
SOS Iruña-Veleia
Euskeraren Jatorria

Aldarea I. mendekoa litzateke, hau da, euskera ez zen Akitaniatik Nafarroara etorri III. mendetik aurrera ETBk, Alberto Santanak, Martin Almagroren Academia de la Historiak, National Geograficek, Real Sociedad Amigos del Paisek eta zenbaitek dioten moduan.

Arantzadi eta herriko jendeaz osatutako auzolan taldeak topatu du Larunbe herrian, Irurtzun ondoan.

“Larrahe” izeneko euskal jainkosari zuzenduta omen  dago (larreekin zerikusia izan lezakeena).

Gorrochategik dio ”baskoieraz” idatzita dagoela eta hizkuntza horrek zerikusia duela akitanierarekin eta euskerarekin. Eta hedabideek (Berriak, Argiak… hori kopiatzen dute hitzez hitz ezer galdetu gabe).

Hau da, Joaquinek hizkuntza berri bat asmatu du, “baskoiera”, eta denok ontzat ematen?

Burutik gaude? Irulegin berdin egin dute, “baskoieraz” dagoela. Edozein gauza esate dute, euskera ez dela esatearren.

“Larrahe” euskal hitza da, euskera da. Ez da “baskoniera”. Ez guri adarrik jo Joaquin!

Berria egunkaria

Elexpuru bloga

Antoni Jaquemoten aurkezpen honetan zenbait idazkitan topatutako zenbakiak aztertu ditu, baita neurtzeko sistema iberriarrak ere.

LA NUMERACIÓ EN IBER I METROLOGIA DE PESOS 2024

Noticias de Alava

Georgiera

‘zari’ georgieraz eta ‘zara’ edo ‘otzara’ euskeraz.

’ezer’, georgieraz eta ‘eder’ euskeraz.

Ergatibitatea bi hizkuntzetan.

Armeniera

Edward Spencer Dodgson euskal-britainiar hizkuntzalariak, Joseph Karst alemaniar filologoak 1928an bezala, euskeraren eta armenieraren artean 300 kointzidentzia lexiko, gramatikal eta fonetiko baino gehiago aurkitu zituen 1884an, hala nola: «tegi” eta “zatia” eta “zat” euskeraz eta armenieraz, hurrenez hurren).

Era berean, Vahan Sargsyan hizkuntzalariak bi hizkuntzen artean partekatutako ia 600 hitz identifikatu zituen 1998an. Aditu honek iradokitzen du metalurgia eta nekazaritzaren bidez sartu zirela armeniarrak euskal lurretara migratu izanari esker. Teoria honi eusten dioten beste adibide batzuk hitz komunak dira, hala nola: “ardi”, “urti” (ur asko) eta “gari” (garia euskaraz; garagarra armenieraz).

Japoniera

J. B. Lissarrague idazleak “La soi disant parenté des langues basques et japonaise’ liburua prestatu zuen Revista Internacional de Estudios Vascos aldizkarirako. Bertan, japonierak eta euskerak antzeko hitzak dituztela esaten du: «akita” japonieraz eta “akitua” euskeraz. Edo “ani”  / “aine” japonieraz eta “anaia” euskeraz;  “utxi” japonieraz eta “etxe” euskeraz. “musuko” japonieraz eta “mutiko” euskeraz. Edota “bakari” japonieraz eta “bakarrik’ euskeraz.

Euskeraren Jatorria Elkarteak, horri dagokionez, zera adierazi nahi dugu:

1-Arkeometria aurretik jarri behar da. Gure uste apalean Ikerketa sari bat ezin zaio eman ikerketa eremu bat errespetatu jakin izan ez duen bati. Iruña-Veleiako grafitoena gai arkeologikoa da, eta, Henrike Knörrek zioen moduan, arkeometriatik ebatzi behar du (objektu baten antzinatasuna zehazten duen zientzia). Baina, Joaquinen eskutik hizkuntzalaritzak muturra sartu zuen hor eta euskeraz zer agertu daitekeen eta zer ez zabaldu zuen lau haizeetara. Euskal hizkuntzalaritzan irakasten diren teoriak horiexek dira, teoriak, eta grafitoak datatu arte ezingo ditugu horiek balekotzat eman. Eta objektu arkeologiko bat,  kasu honetan idazki zahar bat egiazkoa den ala ez arkeometriak esango digu, ez hizkuntzalaritzak.Gogoratu behar dugu Eliseok 2008an grafitoak datatzea eskatu zuenean, Joaquin Gorrochateguik, Aholku Batzordeko EHUko gainerako kideek bezala, ukatu egin ziola. Epaiketan ere ez ziren grafitoak datatu. Beraz, 16 urte daramatzagu datazioak egin gabe.

2- “Veleia” ala “Beleia”? Gorrochateguik Iruña-Veleiari buruz egin zuen txostenean akats larriak daude hizkuntzalaritza arkeometriaren gainean jarri nahi izateagatik. Adibidez, Eliseo Gilek topatutako 12 “Veleia” hitzak faltsuak zirela adierazi zuen, agertzekotan “Beleia” agertu behar zelako, Mitxelenaren teoriaren arabera. Baina, Eliseo kanporatu ondoren, aparkalekuko lanak egitean langile batek beste “Veleia” idazkun bat topatu zuen, 13.ena. Horrek adierazten digu Euskal Filologian irakasten diren zenbait gauza aldatzen hasi behar direla.

3-Euskalduntze berantiarra. Joaquinek euskalduntze berantiarraren gaian ere zientziaren aurka kokatu da, Alberto Santanak horri buruz egindako dokumentalean bere irudia eskaintzean babesa eman ziolako. Ondoren ere, euskeraren kontra doan oinarri gabeko teoria hori ez du publikoki errefusatu  eta ez du ezer egin ETBri dokumentala kentzera behartzeko.

4-Irulegi. Azkenik Irulegiko Eskuaren kasuan bere jokabide zalantzazkoa dela uste dugu. Hasieran “Zorioneku” agertzen zela esan zigun, gero “Zorioneke”. Horrez gain esan du hizkuntza “baskoniko” batean idatzita dagoela baina ez euskera zaharrean… Baina, erromatar garaiko hilarrietan ia soilik latinezko eta euskerazko hitzak agertzen badira (ez baskonikoak), Euskal Herriaz gain Akitaniatik Soriaraino, eta ez bat eta ez bi hitz, hamarnaka batzuk baizik, nola jarri ahal dugu zalantzan Irulegikoa, latina ez bada, euskera izan behar dela eremu handi horren erdigunean egonda? Eta nola da posible bere lankideek “zorioneku” euskera ez dela esateko txosten batzuk idatzi dituztenean, denak batera ondo koordinatuta, ez erantzutea?

Iruña-Veleian eskabadoraz dagoeneko 6 eremu garrantzitsu  suntsitu dituztenean, azkena San Juan komentuko aztarnak barreiatu, apurtu eta eraitsi dituztenean, Eusko Jaurlaritzak, sari horren bidez, Joaquinek hor izan duen zeregina zuritu nahi du baina herriak ondotxo daki zein izan den Joaquinen lana gai horretan: suntsiketa ideologikoki justifikatzen ari da eta arkeometriari uko egin dio, zientziaren aurka kokatuz.

Euskeraren Jatorria

2024.05.24

Euskeraren Jatorriaren 18. Biltzarra

2024ko maiatzaren 11n, Segura-Errastiolatzako Turimo Etxean

Iruña-Veleiaren afera piztu zenetik euskal hizkuntzalaritzak bidegurutze batean aurkitzen da. Grafitoen gai horretan ez zitzaion utzi arkeometriari bere lana egiten, alegia, grafitoak datatzea eta horrek inflexio puntu bat ekarri zuen, bazirudielako ez zituztela nahi eztabaidan jarri ordura arte euskal hizkuntzalaritzari buruz zabaldutako teoriak.

Ondoren beste tsunami bat ere gertatu da,  EHUko irakasle askok, batera, Irulegiko Eskua euskera ez dela lau haizeetara zabaldu dutenean.

Horregatik EHUko Letren Fakultatea ze paper betetzen ari den aztertu nahi dugu aurten, zenbait gai eztabaidagarri ekarrita: aitz erroaren eztabaida, toponimiaren substratua, euskalduntze berantiarra, Irulegi, Iruña-Veleia, iberierazko grafiaren presentzia Euskal Herrian, etab.

Egitaraua

09:45 Sarrera
10:00 Europako substratuaren ukapena? Jabi Goitia, Jon Goitia
11:00 Latinarekiko morrontza? “aitz” erroa Ander Ros,  Xabier Renteria
12:00 Atsedenaldia
12:30 Irulegiko eskua ez dago euskeraz? Juan Inazio Hartsuaga
13:15 Euskalduntze berantiarrari buruzko jarrera Antonio Arnaiz

14:00 Bazkaria
16:15 Bisita gidatua: Errastiolatzako Museo Etnografikoa

17:15 Iruña-Veleia: datazioen debekua eta suntsiketari laguntzea? Josetxo Mendia
18:30 Euskal Herriko iberierazko testuak baztertzea? Josu Naberan
19:00 Euskeraren ikerle gehienekiko jarrera Karmele Agirre eta Patxi Alaña
20:00 Amaiera

Izena emateko

Zenbatekoa: 40 € (bazkaria, bisita gidatua eta liburuxka barne).
Bazkaririk gabe 25 €.
Laboral Kutxa: ES39 3035-0038-91-0380081747 (abonuan abizenak jarri)
Eta mezua bidali: euskerarenjatorria@gmail.com 663 901 248

Eñaut Nekazal peritua ikasi zuen Purpan Toulouse 1957. Gero – I.E.P.(Institut d’études politiques 1958) eta berriz unibersiterat 2003 (filologia), 2007 doktoregoa (Baiona-Pau unibertsitatea)

2 urte lan Senegal-en (M.A.S. Mission d’Aménagement du Sénégal) aritu zen eta beste 2 urte Nantes (F), nekazal lizeo batean erakasle. 1963 Benafarrorat (Garazi-Amikuze-Hazparne) erakasle lizeoetan eta aprendizgoko neska-mutil eskoletan aritu zen. 1967 Mitiriñen (BN) lur bat eros ta negutegi bat eraiki zuen andrearekin batera eta han lanean 2009 arte, eta erakasle ere (asti zatituz) 2005 eraino-

Kantagintza eta kantari Larralde lagunarekin 1968-2013 zazpi eskual herrietan- Idazle (ipui-eleberri, Maiatz-en) 1970tik hunaraino.

Lau liburu argitaratu ditu:
- Doktorego lana EUSKERA-ERDERAK: Basques et Langues Indo-européennes, erkaketasaioa.
-
-

Harremanetarako: arnaudetchamendy[abildua]gmail.com

Ponentziak Euskeraren Jatorriaren Biltzarrean:

2015 Zestoan: Euskera eta erderen erkaketa saioa

2019 Bermeon: “L’origine de la Langue Basque” liburuaren aurkezpena, Bideoa

Webgunea:

Avertissement Introduction

Partie I : Reconstruction

Phonologie

Partie II : Morphologie …

Système et matériel

Noms et formes nominales

Flexion nominale

Derivation nominales

Pronoms i.e. et basques

Numeraux

Verbe

Formes nominales du verbe

Les invariants

Partie III : Syntaxe

Composition

Phrases simples et complexes

Conclusions + Bibliographie

Bakoitzari-berea-gizalegea

Diario de Noticiasen zenbait egilek sinatutako artikulu luze hau agertu da. Bertan, EHUko Letren Fakultateko irakasle askok Irulegiri buruz esaten hasi diren edukiei buruzko azterketa egin dute. Horietako bat Juan Inazio Hartsuaga da, Zizurkilen hitzaldia emango duena.

La mano de Irulegi. Patxi Cascante

Euskeraz eta euskal kulturaz kezkatuta dauden guztiei:

Honen bidez jakinarazi nahi dizugu Iruña-Veleiako aztarnategia arriskuan dagoela. Arriskua benetako da eta errez atzeman daiteke: azken urteotan ESKABADORA aztarnategiko toki esanguratsuetan sartu dute: lehenengo BI ALDIZ EHU-UPVko Arkeologia Sailak aztarnategiaren kudeaketaren ardura hartu zuenean eta Aldundiak gero kontratatu dituen enpresek beste BI ALDIZ (guztira 4 aldiz). Lan horien ondorioz SEI EREMU ARKEOLOGIKO ABERATS suntsitu dituzte: Macelus ingurua, Errosetoien Etxea, harresi ondoko bidea, harresiaren barrualdeko 100 metroko alboa, ate txikia eta San Juan konbentua. Arabako Diputazioak interbentzio guztiak babestu egin ditu. Esan beharra dago bi txosten daudela eta horien arabera eskuartze hauek lan arkeologiko baino suntsiketak direla.

Ekintza hauek ez dute inolako oinarri edo helburu arkeologikorik izan eta arkeologiaren ikuspuntutik aberatsak diren geruzak betirako suntsitu dituztela aipatu behar dugu. Izan ere, suntsitutako hiru eremutan grafitoak azaldu ziren. Grafitoak latinez eta euskaraz zeuden.

Ofizialistek “ez-ohiko grafitoak” deitu zituzten eta , jarraian, guztiak faltsuak zirela esan zuten, inolako froga arkeometrikorik egin gabe eta egiten utzi gabe: analitikak karbonato kaltzikoz estalitako testuetan, termoluminiszentzia egosi aurretik idatzitako adreiluetako testuetan edo karbono 14 izeneko analitika kedarra aztarnak gainean dituzten testuetan.

Gure iragana ikertzeko aukera ezabatu nahi dute. Ez dute “ohikoa” ez den ezer agertzerik nahi: hormak besterik ez. 2008an abiatutako estrategiarekin jarraitzen dute, batez ere, euskalduntze berantiarraren teoria jausiko litzaiekeelako. Noiz arte?

Egoera hau bertatik bertara ezagutu nahi izanez gero BISITA GIDATUAK antolatzen ditugu hilero eta, egoera berezi hau salatzeko asmoz, martxoaren 10eko bisita gidatu berezira gonbidatu nahi zaitugu, suntsiketa bertatik bertara ezagutu ahal izan dezazun. Ondoren bazkari bat egingo da suntsiketari nola egin ahal diogun aurre denon artean aztertzeko.

Denon ondarea hondatzen ari dira eta horren aurrean isiltzea hondatzaileei babesa ematea dela uste dugu.

Geldi dezagun txikizio hau!! Gure ondarea babestu dezagun!

Iruña-Veleia Martxan eta SOS Iruña-Veleia elkarteak 2024.02.12