Antoni Jaquemotek laburtuta

Touareb_histoire Malika Hachid: Des signes et des lettres

Les Paléoberbères, et peut-être déjà les Protoberbères bovidiens du Sahara et les Protoméditerranéens du Maghreb ont donc possédé des symboles ayant valeur de véritables idéogrammes, une graphie naissante porteuse de sens et issue de leur art géométrique. Assurément, ils ont dû l’améliorer au contact d’autres systèmes d’écriture et alphabets de la Méditerranée orientale.

Cuchillete – Buenavista (Fuerteventura).

Berbereraren idazkeraz gain, Lanzarote eta Fuerteventurako indigenek latina ere erabili zuten.

IZURAN. Berberera (tamazight) alfabeto propioa duen gutxienetako bat da. Idazkera hori Afrikako iparraldean zabaldu zen, Kanariar Uharteetaraino. Kanarietako 7 uhartekoek erabili izan zuten, eta gaur egunera arte heldu diren idazkerak ikusi ditzakegu.

Cuchilleteko letrak latinak dira. Berbererazko alfabetoarekin. Alfabeto hori ez da besteak bezalakoa.

Berberera, beste  afrikar hizkuntzak bezala, eskeleto kontsonantiko finko batez osatutako dago eta hor bokalak tartekatzen dira forma flexibo desberdinak lortzeko, bai izenetan bai aditzetan.

Artizkiak jartzeko prozedura morfologiko hau beste hizkuntzetan ez ohi da gertatzen eta hemen aurrezki eta atzizki jartze askorekin osatzen da. Erro gehienek 2 edo 3 kontsonante dituzte nahiz eta 1 edo 4 kontsonanteetako erroak egon badauden. Morfologikoki kontsonanteen ahultzea edo indartzea ere gertatzen da prozesu morfologiko gisa edo artizkiak jartzea. Azken prozedura hau Afrikako eta Asiako hizkuntza askotan gertatu ohi da.

Izenean bi genero gramatikal bereizten dira: gizonezkoa eta emakumezkoa. Gizonezko izen asko a- hizkiaz hasten dira eta emakumezkoenak -t atzizkiaz, t- aurrezkiaz edo -t- artizkiaz. Hau protoafroasiar hizkuntzakoa omen den *t hizkitik dator. Hizkuntza indoeuroparretan ez bezala, aditzetan generoa ere bereizten da.