Aukeratutako etiketa ◊ aitz ◊

Ama-Atan, Xabier Renteriak gai garrantzitsu honi buruz informazioa biltzen hasi du. Bertan, bi hipotesien alde dauden argudio guztiak jasotzen saiatzen ari da:

- Baskonikoa, hau da, aitz/atx erroa Euskal Herrikoa da

- Endogenoa: indoeuroparretik datorkigu.

Zerrenda hau jaso du:

a) Ebakitzeko tresnak
aiz-kor o ‘hacha’;
aiz-tur o ‘tijeras’;
aitz-zur o ‘azada (de roca ‘aitz’ y madera ‘zur’)';
aiz-to o ‘cuchillo’;
zulak-aitz o ‘cincel (zulatu – agujear, zulakaitz, ‘piedra que agujerea’)';
op-aitz-ur o ‘azuela;
aietz o ‘machete’…

b) Hauekin zerikusia eduki dezaketen hitzak
gur-aiz-ak o ‘tijeras’;
az-kona o ‘flecha’;
az-pila o ‘bandeja…

c) Bestelako harreman mota eduki dezaketenak
Zu-haitz o ‘árbol (¿zur+haitz o ‘roca de madera’?);
Azpian o ‘debajo (aitz-pean?…

d) Harridura adierazpenak, lotuta egon litezkeenak.
atx! mina adierazteko ((¿provocado por instrumentos de piedra o roca?);
aiz! como exclamación de ¡agarra a ese ganado¡ (¿a la piedra?)

e) Toponimia
Atxarte, Atxuri, Atxarte, Aizkorri, Lemoatx, Udalatx/Udalaitz, Untzilatx, Akaitz, Allaitz, Atxuri…

f) Paleolito garaiko kultura biltzaile-ehizazaleen bestelako hitzak
Su(k)arria o ‘piedra de fuego’ (pedernal o sílex para hacer fuego);
Artua o ‘lo recogido’ (mijo)…