Bitxia izan da Atapuerkan hainbat urtetan lanean egon eta horko gizakien aztarnen azterketa genetikorik plazatu ez izana orain gutxi arte. 2013ko amaieran esan zutenez, Atapuerkako gizaki batzuek Siberian aurkitutako beste batzuekin harremana zuten:
Euroxpress La secuenciación del genoma de un fémur de 400.000 años encontrado en Atapuerca revela un vínculo inesperado entre los homínidos de Europa y una misteriosa población, los homínidos Denisova, que vivieron al suroeste de Siberia. La teoría evolutiva ha dado un salto gracias a la investigación llevada a cabo entre el Equipo de Atapuerca y el Instituto Max Plank de Antropología Evolutiva (Alemania).
Baina orain, Atapuerkako 8 gorpuzkien DNAren azterketarekin (ez da lagin egokia, inondik inora, kontuan hartuka ehunka eta milaka gorpuzki daudela han), hau esatera ausartu zaigu bertako zuzendaria den eta azterketa honetan parte hartu duen Juan Luis Artsuaga: «Es interesante ya que los vascos se han considerado siempre una singularidad europea no solo por su idioma único -que no parece tener relación con las lenguas del grupo indoeuropeo- sino también por su genética. Se ha sugerido que representan una continuidad de más de 10.000 años, y que son descendientes de las poblaciones del Paleolítico de la zona. Ahora hemos visto que eso es rotundamente falso, que no se pueden considerar tan antiguos».
Zorionez, azterketa gehiago ditugu, eta zabalagoak. Lehenengoa “The Origins of de British” Stephen Oppenhaimerrena. Berak Irlanda eta Britania Handiko 10.000 pertsonen laginak aztertuta (ez 8 Atapuerkan bezala) zera ondorioztatu zuen: irlandarren %90a eta britainiarren %70a genetikoki kantabriar-euskal-akitaniar aterpetik joandakoak direla, orain 15.000 urte hasi zen prozesu luze batean, glaziazioa desagertzen zen ahala. Ondorio berdinera heldu dira Euskal DNA Bankuko ikerleak diren Marian Mtez de Pancorbo eta Sergio Cardoso. Hau da, antzekotasun genetikoa egon da eta horrek, Joxemiel Barandiaranen teoria baieztatzeaz gain, alegia, euskal etnia, gutxienez, 8.500 urte daramatzala hemen, 15.000 urteko epera luzatu dute euskaldunen jarraikortasuna.
Azterketa honek izugarrizko aldaketa ekarri zuen Irlanda eta Britainiako historian, zelten ondorengoak zirela uste zutelako baina inork ez zuen zalantzan jarri, bere metodologia eta laginaren zabalera eztabaidaezinak zirelako.
Ondorioz Arsuagak egindako azterketa genetiko hau ez letorke bat orain arte egindakoekin, izan ere, orain 5.000 urte Mediterraneotik etorritakoak genetikoki nagusitu baziren, nola demontre egon daiteke Irlandarantz orain 15.000 urte joan zirenen eta oraingo euskaldunen artean harreman genetiko hori?
8 pertsonen laginak hartuta, nola esan dezake ez dagoela euskaldunen jarraikortasun genetikorik Paleolitotik orain arte? Non daude Atapuerkako beste ehunka eta milaka gorpuzkien azterketen emaitzak?
Arsuagak esandakoan oinarrituta, El Diario Vasco(?), El Correo eta beste hedabide asko haien lana “ongi” egiten ari dira gure kontra: euskaldunak “baserritarrak” (ohore handiz) eta Ekialdetik orain 5.000 urte etorri gara.
Mediterraneoarekin eta Europako lurraldeekin harreman genetiko handia egon dela ezin da ukatu eta horren frogak badaude (Atapuerkakoak barne). Gainera horrek atzo aipatutako Kapanagaren teoriari indarra emateko balioko luke, baina ordezkapen nagusirik ez, jarraikortasuna egon delako. Hau da euskaldunak ehiztari-biltzaileak izan gara, baserritarrak ere bai eta hemen daramatzagu milaka urte. Alegia estatu “etorriberriek” ukatzen digutenaren kontra, hemen betidanik izan gara, Euskal Herria.
