Berrian elkarrizketa luzea egin diote Xabi Oterori. Gauza askoren artean Atlantiar biltzarreko erronka estrategikoaz hitz egin du:
Praileaizko aztarnategia inguruko harrobiko dinamitatik salbatzeko mugimendutik sortu zen euskal kultura ikertzeko eta zabaltzeko Jauzarrea elkartea, hain zuzen ere.
Harrobikoek erakundeak menpean hartuak zituztela ikusita, bilkura egin genuen EHUn. Hamazazpi ginen, eta ideiak bota genituen. Dagoeneko manifestazio askotxo egiten direnez, beste zer edo zer egitea proposatu nuen arreta pizteko arazoaz: liburu bat. Hazten hasi ginen, eta liburuan 200-400 pertsona aritu ziren. Tristea da ikustea urteotan kulturan aurrera egin beharrean atzera ari garela. Alderdi guztietan jende jatorra eta jende txatxua dagoela ikusi genuen, eta gizartean behar duguna kultura dela. Hori behar da, etorkizunean gauza aldrebes hauek gerta ez daitezen.
«45.000 urteko euskal zibilizazioa azaltzeko» Atlantiar Kongresua antolatu izan duzu azken urteotan. Ondorioak?
Munduko ikertzaileak bildu nahi nituen euskaldunei buruz dakitena kontatzeko, objektiboki, emozioek traba egin gabe. 157 ikertzaile ditugu orain laguntzen. Genetika lana egiten ari gara Kanadan. Indigenen DNAren 400 lagin hartuta ditugu, euskaldunenarekin parekatzeko. Stephen Oppenheimer genetistak lotura egongo dela uste du, gainerakoak eszeptikoak dira. Horrek bermatuko du lanaren kalitate zientifikoa.
Loturarik ez bada topatzen, denbora alferrik galtzea izango da ikerketa?
Geuk ditugu Oppenheimerren eta Smithsonian Institutioneko [AEB] Dennis Stanfordek eta Margaret Jodryk gaiaz aterako dituzten liburuen euskara, gaztelera eta frantseserako mundu osorako eskubideak, eta haiek euren lanetako izendegia moldatu nahi dute: euskal babestokia, Euskal Herria, euskaldunak, Bizkaiko golkoa hitzak erabiliko dituzte, eta horiek betirako geratuko dira. Estrategikoa da. Argi gera dadila euskaldunen nortasuna. Zaila izango denez Unescok euskara gizateriaren ondare izendatzea, izan ditzagun behintzat munduko ia 200 zientzialari esaten euskara Europa mendebaldeko hizkuntza oinarria dela, genetikak hori baieztatzen duela eta arkeologiak ere baieztatzen has daitekeela. Ados, oraingo arazo berak izango ditugu, baina baita beste zerbait geure alde ere.
