Aukeratutako etiketa ◊ iparlaminak ◊

• Asteazkena, Azaroa 04th, 2015

7. (Es: Julio; Fr: Juillet; In: July; Al: Juli)

Uztaila: Uzta jasotzeko hila.

Garila: Gariaren hila.

Garagarrila: Garagarraren hila Bizkaian. Hemen dugu hasieran aipaturiko bi adieradun izenen kasu garbia.

8. (Es: Agosto; Fr: Août; In: August; Al: August)

Agorra: Hil agorra baita benetan.

Agorrila: Aurrekoa “hila” gehituta.

Abuztua: Eguzki-egutegira egokitzeko izan zituzten zailtasunetan, bi hilabete gehitu zituzten erromatarrek: Julius eta Augustus Zesarren izenak. Ondoren, akats larri bati bide emanez, September (Zazpigarren hila zena), October (8.a), November (9.a) eta hamargarrena izan behar zuen December etorri ziren. Euskaldunok Augustus>Abuztu sortu genuen.

Udagoenila: Udaren amaiera edo une gorena dakarren hila.

Dagonila: Udagoenilaren laburtzea ala Dagoen hila? Kontrajarria dirudi azken honek, izan ere AGORRA da hil hau benetan.

Dilistaroa / Tilistaroa: Dilisten, tilisten (lentejak, alajaina) aroa.

9. (Es: Septiembre; Fr: Septembre; In: September; Al: September)

Iraila: Iratzearen hila. Beste zenbaitentzat irakoitza hitzak daukan IRA osagaia du= Hurrengo edo Azken hila. Uste honen bultzatzaileek diote urtea irailean amaitu eta hurrilean hasten zela berriro. Buruhil izenak baiezta dezake uste hau.

Garoila: Garoaren hila=Iratzearen hila.

Buruila: Baldin lehen esan bezala honakoa azken hila edo buru-hila bazen…

Agorra: Berriro esanahi biko hitz bat. Izan ere, oso zaila izan zen euskaldunon egutegia arau eta neurri zorrotz eta zehatz horietara egokitzea. Ez ahaztu euskaldunok hilargi-egutegia erabiltzen genuela, eta eguzki-egutegira egokitu beharra zegoela.

Setemera: Latinezko september hitzetik eratorria.

Irudia: Slideshare

10. (Es: Octubre; Fr: Octobre; In: October; Al: Oktober)

Hurrila: Ziurrenik hurren hila. Beste hipotesia honakoa da: urritasunaren hila. Baina, hil honi biltze-hila ere deitzen bazaio, ze zentzu du ideia honek?

Hurria: Aurrekoaren moldaera.

Hurrieta: Aurrekoaren moldaera.

Biltzila / Bildila: Fruituak biltzeko hila.

Lastahila: Udazkenean gaude, eta lastoaren hila izena lojikoa da.

11. (Es: Noviembre; Fr: Novembre; In: November; Al: November)

Hazaroa: Hazien aroa da honako hau.

Hazila: Hazien hila.

Zemendia: Jada erdi-galdurik dagoen hitz hau latinezko sementis (ongarri) hitzetik dator= Sementis>Zemendil>Zemendi.

Lastahila: Lasto hila honakoa ere.

Gorotzila: Zemendia bezala, ongarriaren, hots, gorotzaren hila.

Lehen-abendua: Lehen hotzak hemen hasten dira, nahiz eta neguak hasiera abenduan izan.

Abendu-txikerra: Abendu txiki bat baita, hotza, gutxixeago, baina egiten du.

12. (Es: Diciembre; Fr: DĂ©cembre; In: December; Al: Dezember)

Gabonila: Gabon gaua hil honetan ospatzen da Euskal Herriko etxeetan.

Abendua: Latinezko adventus hitzetik, esanahi kristaua duen hitza omen= Adventus>Abendu.

Lotazila: Lore-hazien hila. Lorea hitza ere, lehen esan bezala, latinetik dator.

Loila: Urtarrilean ere azaldu dugu.

Neguila: Neguaren hasiera hil honetan dago.

Beltzila: Urtarrilean ere azaldu dugu.

Bigarren-abendua: Hazaroa lehen-abendua bada, honakoa bigarrena, hotz gehiagorekin, jakina.

Hotzaroa: Ez du azalpen beharrik.

VN:F [1.8.8_1072]
Rating: 0.0/10 (0 votes cast)