Hitz honi buruz hona hemen proposamen etimologikoak (Jabi Goitiak ere berea bidali digu):
Naberan: kara-koro-tz: aurpegian koro antzekoa
Zubiaga: ko-+okotz.: Hociko (gaz)
Jabier Gotia: Erderazko “Cogote” berbaren jatorria.
Gorputzaren ale edo zatien izenak gure inguruko hizkuntzetan aberatsak badira, kokotearenak, marka guztiak hautsi egiten dabez.
Germaniar hizkuntzetan, dozena erdi mota hartzen badu (“agterkop, haken, hnakki, nakken, nape, nek…”), eslaboetan gehiago (“chie, kark, karak, potjllak, satrivok, til, tilot…” Indietako hizkuntza Bedikoetan, antzerantz (“jahr, oda, clab…”), baltikoetan ere, nahiko ezbardiñak (“parkausis, sprandas…”), latiñan deitutakoetan ere izen ugari: “Chafa, caluga, cervix, clatell, nuca, nuque…”. Grezierak ere ez digu ezer esaten: “afgienas”. Garbitan, Maltesak bakarrik, bere “koz” hitzak ekartzen digu zeozer…
Gure hizkuntzalariak galduta daude Latiñezko “cervix” eta Griegoen “afgienas”, urrun daudelako, baina ez eduki dudarik, ez dabe ikerketarik Euskerean egingo; hara hemen zein dan “egi ofiziala”:
Zer diosku hiztegiak?… Ezer ez; Korominasek bakarrik aitatzen du, antzinako “koka” (burua) izan litzakela iturria. Oraingo beste batzuk, gauza bera edo iñusenteagoa eskaintzen digu, hau da, “kok” onomatopeiatik, koskorroi bat ematen daneko hotsa.
Gure abazarrak ez ziren hain tentelak; izen danak daukate zentzu sakona eta (gehienetan) bakuna. Itsua izan behar da edonor, Euskerazko izena jakinik (“kokota”), horrelako jokoetan sartzeko. Gure “kokota” nondik?
Nire ustez, “kok” eta “kota”ren batuketatik. “Kok” erro zahar eta argi bat da, kasu honetan, muga, ertzea esangurarekin (ikusi nire ADN tik atariko esaldian, “llegar a término”). “Kota”, hala ere, bere ingurutik gailendu, nabarmentzen den edozein gauza fisiko (sobresalir, resaltar, cabeza) bat da.
“Kokota” orduan da, gorputz ertzearen lotura… buruarekin. Ezinezkoa da deskripzio hobea.
Kok: Quebrar, romper, llegar a término.
Kot (Kot, Got.): Masa rocosa emergente, batolito. Ente o cuerpo robusto, de proporciones equilibradas. Como verbo, indica la propiedad de contraerse, apelmazarse, unirse.
“Kotorro” (de “kot” y “orr”, agudo, elevado) es un cabezo emergente y conspicuo. En la costa vasca, un “arkote”, (de “ar”, masa pétrea y “kote” emergente) es una masa rocosa de formas regulares (no agudas) y que generalmente no aflora en la bajamar, resultando peligrosa para la navegación. Es posible que uno de los nombres del algodón (“kot-oi”) que ha cuajado en los del tipo “koton”, “cotton”, “qoton”, muy diferentes de los de forma “baum”, “bomull”… y de los “bambak”, “bamba”, sea el vasco, con la significación de “apto para hilar”, para unirse uns fibras con otras.
Agud-Tovar:
